بر اساس قانون دیوان عدالت اداری، صلاحیت ها و اختیارات دیوان عدالت اداری به تفکیک ذکر شده است که موارد و نحوه طرح شکایت و دادرسی در دیوان عدالت اداری را می توان به دو دسته کلی تقسیم بندی کرد، نخست صلاحیت رسیدگی به شکایات توسط شعب دیوان عدالت اداری و دوم صلاحیت رسیدگی به شکایات در دیوان عدالت اداری توسط هیات عمومی دیوان.

موارد طرح شکایت و دادرسی در دیوان عدالت اداری، نظیر شکایت از شهرداری که در شعب بدوی و تجدید نظر دیوان مورد رسیدگی قرار می گیرند در ماده 10 قانون دیوان عدالت اداری ذکر شده است که بر اساس آن، صلاحیت و حدود اختیارات دیوان به قرار زیر است:

• رسیدگی به شکایات و تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از:

الف) تصمیمات و اقدامات واحدهای دولتی اعم از وزارتخانه ها و سازمان ها و موسسات و شرکت های دولتی و شهرداری ها و سازمان تامین اجتماعی و تشکیلات و نهادهای انقلابی و موسسات وابسته به آنها.

ب) تصمیمات و اقدامات ماموران واحدهای مذکور در بند الف، در امور راجع به وظایف آنها.

• رسیدگی به اعتراضات و شکایات از آرا و تصمیمات قطعی هیات های رسیدگی به تخلفات اداری و کمیسیون هایی مانند کمیسیون های مالیاتی، هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما، کمیسیون موضوع ماده صد قانون شهرداری ها، منحصرا از حیث نقض قوانین و مقررات یا مخالفت با آنها.
• رسیدگی به شکایات قضات و مشمولان قانون مدیریت خدمات کشوری و سایر مستخدمان واحدها و موسسات مذکور در بند 1 و مستخدمات موسساتی که شمول این قانون نسبت به آنها محتاج ذکر نام است، اعم از کشوری و لشکری از حیث تضییع حقوق استخدامی.

علاوه بر این، موارد شکایت در دیوان عدالت اداری که بر اساس قانون در هیات عمومی دیوان عدالت اداری مورد دادرسی قرار می گیرد در ماده 12 قانون دیوان عدالت اداری مشخص شده است که شامل موارد زیر است:

• رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات اشخاص حقیقی یا حقوقی از آیین نامه ها و سایر نظامات و مقررات دولتی و شهرداری ها و موسسات عمومی غیر دولتی در مواردی که مقررات مذکور به علت مغایرت با شرع یا قانون و یا عدم صلاحیت مرجع مربوط یا تجاوز یا سوء استفاده از اختیارات یا تخلف در اجرای قوانین و مقررات یا خودداری از انجام وظایفی که موجب تضییع حقوق اشخاص می شود.