آیا می توان قاضی پرونده را عوض کرد
در این مقاله آشنا میشوید با: آیا می توان قاضی پرونده را عوض کرد، چه زمانی می توان قاضی پرونده را در دادگاه تغییر داد؟، اجرای عدالت در دست دادرسان، ورود خویشاوندان ممنوع، خطوط قرمز برای دادرسان، اعتراض به صلاحیت در مرحله مقدماتی، موارد اعتراض به رای صادر شده توسط قاضی، ماده 30 قانون نظارت بر رفتار قضات. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.
چه زمانی می توان قاضی پرونده را در دادگاه تغییر داد؟
ماده 46: دادرسان و قضات تحقیق در موارد زیر باید از رسیدگی و تحقیق امتناع نمایند و طرفین دعوا نیز می توانند آنان را رد كنند.
الف: وجود قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین دادرس یا قاضی تحقیق با یكی از طرفین دعوا یا اشخاصی كه در امر جزایی دخالت دارند.
ب: دادرس یا قاضی تحقیق قیم یا مخدوم یكی از طرفین باشد یا یكی از طرفین مباشر یا متكفل امور قاضی یا همسر او باشد.
ج : دادرس یا قاضی تحقیق یا همسر یا فرزند آنان وارث یكی از اشخاصی باشد كه در امر جزایی دخالت دارند.
د : دادرس یا قاضی تحقیق در همان امر جزایی قبلا اظهارنظر ماهوی كرده و یا شاهد یكی از طرفین باشد.
ه: بین دادرس یا قاضی تحقیق و یكی از طرفین یا همسر و یا فرزند او دعوای حقوقی یا جزایی مطرح باشد و یا در سابق مطرح بوده و از تاریخ صدور حكم قطعی دو سال نگذشته باشد.
و: دادرس یا قاضی تحقیق یا همسر یا فرزندان آنان، نفع شخصی در موضوع مطروح داشته باشند.
اجرای عدالت در دست دادرسان
اصلی ترین وظیفه قاضی در دادگاه اجرای عدالت است. یعنی باید درباره یک پرونده طوری حکم دهد که حق به حق دار برسد. برای اجرای عدالت در دادگاه باید حتما مقدماتی نیز رعایت شود.
به عنوان مثال گفته شده حتی قاضی باید درنگاه کردن به شاکی و متهم مساوات را رعایت کند تا حتی به ذهن کسی خطور نکند که ممکن است طرف مقابل از دید قاضی ارجحیت خاصی داشته باشد.
به همین دلیل قضات در قوانین ایران از رسیدگی به برخی پروندهها که ممکن است چنین شک و شبهه هایی را القا کند منع شده اند.
دراین موارد خود قاضی یا دادرس باید از رسیدگی به پرونده خودداری کند، ولی اگر او هم به هر دلیل این کار را انجام نداد طرف مقابل میتواند دادرس را اصطلاحا رد کند. این اعتراض میتواند تا قبل از صدور رای یعنی درجریان تحقیقات مقدماتی نسبت به دادستان و بازپرس یا اعتراض به قاضی صادر کننده رای در دادگاه باشد.
نکته: کارشناس منتخب از سوی دادرس هم قابل رد است. دلایل رد کارشناس همان دلایل رد دادرس است.
ورود خویشاوندان ممنوع
در یک دادرسی عادلانه هیچ گاه دادرس با طرفین پرونده یعنی شاکی و متهم و همچنین با شرکا و معاونان جرم رابطه خویشاوندی ندارد. برای روشن شدن قضیه همیشه این فرمول را به یاد داشته باشید که خویشاوندان یا ناشی از رابطه خونی است که به آن میگوییم نسبی یا ناشی از ازدواج است که میشود سببی.
رابطه سببی خود شامل والدین و فرزندان شخص میشود و در طبقه بعد شامل اجداد خواهر و برادر و فرزندان آنها و در آخر نیز شامل دایی و خاله خواهد بود.
خطوط قرمز برای دادرسان
علاوه بر آن چیزی که گفتیم قانون برخی باید و نباید دیگر را نیز برای دادرس در نظر گرفته است. مثلا دادرس نمیتواند قیم یا مخدوم یکی از طرفین دعوی باشد. به زبان سادهتر قاضی حق ندارد رسیدگی به یک پرونده را به عهده بگیرد که نزدیکی خاصی با یکی از طرفین دعوا داشته باشد. حالا فامیلی و خویش و قومی هم نه نباید حتی مشاور یا مباشر یکی از طرفین پرونده یا همسر وی باشد.
در مورد دیگر قانون به ارث بری توجه کرده است. یعنی دادرس حق ندارد به پروندهای رسیدگی کند که در آن خودش همسرش یا فرزندش از طرفین دعوی یا شریک یا معاون جرم ارث ببرند. این خط قرمز درباره پروندههایی نیز صدق میکند که قاضی پرونده قبلا بحث هر عنوان یا سمتی درباره آن موضوع اظهارنظر کرده است. این موضوع درباره شهادت نیز صادق است. یعنی دادرس نمیتواند پروندهای را که در آن، شاهد یکی از طرفین بوده است قبول کند.
مورد بعدی به دعوای میان دادرس و یکی از طرفین پرونده مربوط میشود. یعنی قاضی نمیتواند بررسی پروندهای را قبول کند که قبلا بین او پدر و مادر همسرو یا فرزندش و یکی از طرفین دعوی یا پدر و مادر همسر و یا فرزند او دعوای حقوقی یا کیفری مطرح شده است. البته در این باره استثنایی هم هست، یعنی اگر چنین موضوعی بوده و بیش از دو سال از آن گذشته باشد مشمول این خط قرمز نمیشود. موضوع آخر نیز این است که دادرس، همسر و یا فرزند او نفع شخصی در موضوع مطروحه داشته باشد.
اعتراض به صلاحیت در مرحله مقدماتی
بد نیست بدانیم که حتی در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا و قبل از ارسال پرونده به دادگاه هم میتوانیم به صلاحیت دادستان و بازپرس ایراد بگیریم.
در اینجا نیز مقامات قضایی دادسرا باید در صورت وجود جهات رد دادرس از رسیدگی امتناع کنند. شاکی مدعی خصوصی یا متهم نیز میتوانند دادستان یا بازپرس را رد و مراتب را به صورت کتبی به او اعلام کنند.
در صورت قبول ایراد دادستان یا بازپرس از رسیدگی و مداخله در موضوع امتناع میکنند و رسیدگی حسب مورد به جانشین دادستان یا بازپرس دیگر محول میشود، در غیر این صورت باید قرار رد ایراد صادر و به مدعی رد ابلاغ شود.
مدعی رد میتواند در مهلتی که برای اعتراض به سایر قرارها مقرر شده است به دادگاه صالح برای رسیدگی به جرم اعتراض کند رای دادگاه در این مورد قطعی است. خوب است بدانید صدور قرار رد ایراد مانع انجام تحقیقات مقدماتی نیست.
موارد اعتراض به رای صادر شده توسط قاضی
1- واخواهی (شکایت از رای غیابی): یکی از موارد اعتراض به رای قاضی، واخواهی یا اعتراض به رای غیابی از طریق عادی و موافق قاعده در شکایت از آرا غیابی می باشد. محکوم علیه غایب، حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. مهلت واخواهی به احکام غیابی برای محکومین مقیم کشور معادل 20 روز می باشد. از طرفی، برای محکومینی که خارج از کشور اقامت دارند معادل 2 ماه پس از تاریخ ابلاغ واقعی می باشد.
2- تجدید نظرخواهی (اعتراض به رای دادگاه): تجدید نظرخواهی از راه های عادی اعتراض به رای و موافق قاعده است که به صورت خودکار مانع اجرای حکم می شود. بعضا محکوم به علت مورد قبول نبودن قاضی، به رای وی اعتراض می کند. علاوه بر خود فرد، وکلا هم می توانند به وکالت و نمایندگی از فرد، درخواست تجدید نظرخواهی کنند.
ماده 30 قانون نظارت بر رفتار قضات
مطابق ماده۳۰ قانون نظارت بر رفتار قضات، در صورتی که مدعی هستید به دلیل اشتباه یا تقصیر یک قاضی زیانی به شما وارد شده است، ابتدا باید دادخواستی برای اثبات تقصیر یا اشتباه قاضی به دادگاه عالی انتظامی قضات تقدیم نمایید و بعد، در صورتی که این دادگاه حکم به وجود تقصیر یا اشتباه مورد ادعای شما صادر نماید، با این حکم، مجددا دادخواستی به دادگاه عمومی حقوقی تهران بدهید تا بر مبنای این حکم، میزان خسارت را تعیین کند و حکم به جبران خسارت دهد.
در صورت هرگونه مشاوره حقوقی راجع به دعاوی حقوقی و دعاوی کیفری می توانید با وکلای پایه یک دادگستری موسسه حقوقی دادپویان در سریعترین زمان ممکن، مشاوره حقوقی تلفنی یا مشاوره حقوقی حضوری داشته باشید.
ضمن مشورت با وکیل پایه یک دادگستری، سوال حل نشده ای برای شما باقی نمیماند. ضمن اینکه وکلای مجرب و کارکشته دادپویان، با بیش از سیزده سال تجربه حرفه ای در تمام زمینه های حقوقی و کیفری، تمام راهکارهای لازم را به شما ارائه میدهند و اگر نیازی به تنظیم لایحه، تنظیم شکواییه، تنظیم دادخواست یا تنظیم اظهارنامه شد، میتوانند آنرا برای شما تنظیم نمایند و یا در صورت لزوم، میتوانید با اعطای وکالت نامه به ایشان، صفر تا صد پرونده را برای شما انجام دهند.
دادپویان حامی شما عزیزان و بهترین موسسه حقوقی است که با بیش از سیزده سال تجربه فعالیت های حقوقی و با بیش از سی وکیل پایه یک مجرب، به صورت تخصصی مشاوره حقوقی میدهد و وکالت میکند.
به عنوان مثال، چهار وکیل در زمینه دعاوی خانوادگی دارد که صرفا فعالیت و تمرکز خود را در حوزه دعاوی خانوادگی گذاشته اند. پنج وکیل در زمینه دعاوی کیفری دارد که صرفا تمرکز آنها دعاوی کیفری است و به همین منوال دعاوی دیگر.
بدون دیدگاه